به نقل از زیتون–افسانه فرامرزی: سال گذشته، در حالی که سه سال از انتشار سلسله مقالات «محمد(ص) راوی رویاهای رسولانه» در سایت «جرس» گذشته بود، گفت‌و‌گوی تلویزیونی عبدالکریم سروش با عبدالعلی بازرگان در برنامه‌ی «پرگار»، فرضیه «رویاهای رسولانه» را به تمامی به عرصه‌ی عمومی کشاند. این فرضیه که در زمان انتشار نیز با واکنش‌های محدودتری روبرو شده بود، این بار معرکه‌ی آرا شد، تا تعدادی از اندیشمندان آن را موجه دانسته و از آن دفاع کنند و در مقابل بسیاری از صاحب‌نظران به نقد و رد آن بپرداختند.

دانلود مستند عبدالکریم سروش: معرفت و مدارا ، پخش شده از شبکه BBC فارسی:

لینک دانلود

زیتون–افسانه فرامرزی: سال گذشته، در حالی که سه سال از انتشار  سلسله مقالات «محمد(ص) راوی رویاهای رسولانه» در سایت «جرس» گذشته بود، گفت‌و‌گوی تلویزیونی عبدالکریم سروش با عبدالعلی بازرگان در برنامه‌ی «پرگار»، فرضیه «رویاهای رسولانه» را به تمامی به عرصه‌ی عمومی کشاند. این فرضیه که  در زمان انتشار نیز با واکنش‌های محدودتری  روبرو شده بود، این بار معرکه‌ی آرا شد، تا تعدادی از اندیشمندان آن را موجه دانسته و از آن دفاع کنند و در مقابل بسیاری از صاحب‌نظران  به نقد و رد آن بپرداختند.

حسین پورفرج: عبدالکریم سروش در دوران پساشریعتی مهم‌ترین و البته نامدارترین روشنفکر دینی‌ است. برسرزبانیِ سروش عموماً به خاطر سبک کاری او و درانداختن گفتمانی منحصر به فرد است. "نگاهی نوین به ایمان با چاشنی عشق" اساسی‌ترین بخش دین‌شناسی این متفکر شهیر به حساب می‌آید. خود سروش می‌گوید: «من ایمان خود را از عارفان گرفته‌ام نه از فقیهان، و لذا از این نهیب‌های نامهیب بر جان و ایمان خود نمی‌هراسم»[1]. سروش قرآن را خشیت‌نامه و مثنوی را عشق‌نامه می‌نامد و این‌گونه این دو متن را مکمل یکدیگر در نظر می‌گیرد.

دین عوض کردن ، پدیده جالبی نیست . آدمی بهتر است در همان دیانتی که به او عرضه می شود بماند و از همانجا یک راهی به خدا به معنویت بجوید . این سالمتر و مقبولتر است .

من این را در حکم یک امر محال می دانم که ما به یک نفر در ابتدای جوانی فرضا وقتی او بیست ساله است تکلیف یا توصیه کنیم که برو همه ادیان عالم را بررسی کن ، مطالعه کن و بعد ببین کدامیک را می توانی انتخاب کنی . عمر یک نفر که هیچ ، عمر صدها نفر هم قد نمی دهد . و وقتی که عمر آدمی تمام شد حال یا انتخاب نکرده یا انتهای عمر اوست .

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ دومین همایش قرآن و معرفت شناسی صبح امروز به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در دانشکده ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.

در آخرین بخش از این همایش میزگردی با عنوان «معرفت وحیانی» با حضور حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا و عبدالله نصری برگزار شد. در این همایش قرار بود این دو اندیشمند با یکدیگر به بحث و گفتگو بپردازند اما در نیمه های بحث به دلیل ناهماهنگی در طرح مباحث، بحث این میزگرد نیمه کاره ماند.

عبدالکریم سروش: با سلام به دوستان و هموطنان عزیز. اجازه دهید این نوبت بدون مقدمه به سراغ غزل مولانا برویم که شیرین سخن تر از همه ی ماست وکلام را با حلاوت گفتار او آغاز کنیم و از او بشنویم که برای ما چه گفتنی ها دارد گرچه هر چه هم بشنویم سخن او تمام شدنی نیست واو متصل به دریا و معدنی بود که هیچ گاه پایان نمی پذیرفت . بر خلاف غزلی که دیشب درباره اش بحث کردیم که گفتم بسیار شخصی و پرسونال بود و مولانا از احوال خود سخن می گفت و از تجربه های اشراقی خویشتن و از نسبتی که با آن مهمان جلیل القدر خود داشته و در جان او نشسته بود و آنگاه عزم رفتن کرده بود و مولانا در خطاب به او می گفت که :

اردشیر منصوری: ۱۷ خرداد ۱۳۹۲، مصادف با ۲۷ رجب ۱۴۳۴، به روایت دکتر عبدالکریم سروش، تحریر یادداشت‌هایی آغاز شد که با نام «محمد(ص)، راوی رؤیاهای رسولانه» انتشار یافت. این یادداشت‌ها تا خرداد ۱۳۹۳ به پنج شماره رسید و امهات یک نظریۀ جدید در متن‌شناسی دینی، فراهم آمد. طرح این دیدگاه تهوری می‌طلبید که صاحب نظریه بدان وقوف داشت. امواج مخالف، این بار فراگیرتر از آنچه در برابر نظریات نوآورانۀ پیشین این متفکر بروز یافته بود، از راه رسیدند...

سروش دباغ: درآمد: اخیرا  دو جلسه مناظره با حجه الاسلام احمد واعظی در باب آراء نواندیشان دینی دربارۀ  مقولۀ وحی و حدود و ثغور امر وحیانی در آراء نواندیشان دینی متاخر برگزار شد. دراین مناظره که  به همت و میزبانی ِ« مدرسه آزاد فکری»، از طریق اسکایپ و در دانشگاه شریف برگزار شد و بیش از چهار ساعت به درازا انجامید، من و جناب واعظی به بحث دربارۀ مبادی و مبانی الاهیاتی و هرمنوتیکی و فلسفیِ امر وحیانی از منظر خویش پرداختیم. آنچه در ذیل می آید، روایت نگارنده است از گفتگو و مباحثۀ فوق دربارۀ  چهار موضوعِ « نحوۀ ظهورملک بر پیامبر»، «هرمنوتیک متن مقدس»، « اضغاث احلام» و « جنبۀ سلبی و ایجابی الاهیات نواندیشیِ دینی» .

حسین پورفرج: روشنفکری‌دینی یک نحله‌ است، آغاز دارد و پایان نه. این نحله همچون رود رونده‌ای دائماً در حال حرکت است و لحظه‌ای بازنمی‌ایستد. به معنای دیگر روشنفکری‌دینی متکی به یک متفکر و یا یک طیف اندیشنده نیست و از آنها معنا و مفهوم نمی‌ستاند. این نحله فراتر اشخاص و متعلقانِ به آن تعریف می‌شود و اینگونه حدود و ثغور می‌آفریند. بنابراین، روشنفکری‌دینی با اوجگیری یا افول متفکری اوج یا افول نمی‌یابد و از نقش‌آفرینی بازنمی‌ایستد. مثلاً به نام نظریه‌پرداز نظریه x بر خود نمی‌بالد و با حذف نظریه‌پرداز دیگری از صحنه کنار نمی‌رود. این نحله جریانی پایدار و توقف‌ناپذیر است و این حقیقت رکن اساسی آن به شمار می‌آید.

عبدالعلی بازرگان: پیرو گفتگو با آقای دکتر عبدالکریم سروش در برنامه تلویزیونی پرگار، رسانه «بی‌بی‌سی»، پیرامون نظریه ایشان «رؤیاهای رسولانه»، و نقد بعدی مکتوب این قلم (ده نکته در نقد نظریه «رویاهای رسولانه»)، نوشته‌ای تحت عنوان:«زهی مراتبخوابی که به ز بیداری است» مشتمل بر پاسخ استاد به جناب یوسفی اشکوری، برخی صاحب‌نظران و این قلم، در سایت «زیتون» منتشر و موجب مسرت از استقبال مسئولانه ایشان نسبت به نقد و نظر گردید.

عبدالکریم سروش: پس از گفت و گوی پرگاری در باب «رؤیای رسولانه» با دوست مشفق مفسّر، استاد عبدالعلی بازرگان،نوشتاری توضیحی شامل ده نکته ناقدانه، از جانب ایشان مسطور و منتشر گردید که نوشتن این سطور را بر صاحب آن فرضیّه فریضه گردانید. «دل چو پرگار به هر سو دَوَرانی می کرد»، تا عاقبت دل به دریا زدم و از قلم خواستم ناگفته ها را بازگوید، و گفته ها را بازگویی کند تا متعلّمان را به کار آید و متکلّمان را بصیرت افزاید.

حسن انصاری: آقای دکتر سروش در نظریه رؤیاهای رسولانه تصریح می کند که قرآن حاصل رؤیاهای پیامبر است. همچنین ایشان معتقدند متن قرآن حاصل تألیف شخص پیامبر است و او در حقیقت حاصل رؤیاهای خود را به زبان آورده و آن را به شکل یک متن تدوین، بیان و به نظم کشیده است.

محمد جواد کاشی: نظریه رویای نبوی که طی یکی دو سال اخیر توسط دکتر عبدالکریم سروش ارائه شده است، در همان نظریه نخستین قبض و بسط ریشه دارد. نظریه قبض و بسط در همان خانه نخستین‌اش، نقطه قوت مهمی داشت اما مولف نظریه در دام پیامدهای سیاسی نظریه افتاد و آن نقطه قوت مهم را تداوم نبخشید. اجازه بدهید در این زمینه بیشتر توضیح دهم.

حسن یوسفی اشکوری: درآمد: اخیرا در یک گفتگو (و می توان گفت مناظره) دو متفکر نامدار مسلمان آقایان مهندس عبدالعلی بازرگان و دکتر عبدالکریم سروش در برابر هم قرار گرفته و درباره مبحثی مهم از قرآن شناسی یعنی موضوع «وحی» سخن گفتند.

 تقی رحمانی: مقدمه: قران در جامعه ما حضور ملموس دارد، منتقد و معتقد با پرداختن به آن حضورش را تائید می کنند. در دوران معاصر متن مانند گذشته مورد توجه و هم سوال و هم تبیین بوده است.

نیّر طهوری: با ظهور اسلام، تمرکز بر مطالعه ی قرآن کریم نه فقط به قصد فهم خود آن که برای فهم اسلام آغاز شد. در طی چهارده قرن پس از ظهور قرآن تا کنون، عارفان و اندیشمندان و متفکّران و اسلام‌شناسان و صاحب‌نظران به این امید «که حلقه‌ای ز سر زلف یار» بگشایند، قرآن را مورد تدقیق و تأمل قرار داده‌اند. اهل نظر در این رازگشایی راه‌های گوناگونی پیموده و پیشنهاد کرده‌اند.

عبدالعلی بازرگان: از آن‌جایی که مسوولان برنامه تلویزیونی «پرگار» خواسته‌اند اگر نقطه‌نظر یا سخن دیگری در ارتباط با گفت‌وگوی تلویزیونی با جناب دکتر سروش باشد؛ در اختیار کاربران گرامی قرار داده شود، نکات اجمالی زیر را اضافه می‌کنم. با تصریح به علاقه قلبی و احترام عمیق به شخص ایشان و تجلیل از حسن نیّت و قصد خدمت و تلاش و تدبّرشان در تبیین حقیقت، اما هرچند ایشان عزیزند، حقیقت عزیزتر و پاسداری از آن برای کسی که چنان برداشت‌هایی را نادرست می‌داند، مهم‌تر است.