حسین دباغ: ژان-ژاک روسو، فیلسوف نامدار قرن هجدهم، شاید از اولین فیلسوفانی است که به داد طبیعت می‌رسد، ندا در می‌دهد و همگان را به "بازگشت به طبیعت" دعوت می‌کند. روسو بر این باور بود که آدمیان هر چقدر از زندگی "طبیعی" دور شوند و "مصنوعی" زندگی کنند "از خود بیگانه" خواهند شد. من هر وقت به این شعار روسو می‌اندیشم به یاد سخنرانی "بازگشت به خویشتن" شریعتی می‌افتم. شریعتی گمان می‌کرد مسلمانان روزگار او (و شاید روزگار ما) چندان استعمار زده‌اند که از طبیعت خویش فاصله گرفته و "از خود بیگانه" شده‌اند. بحقیقت، هر دوی این بزرگواران ما را به رجعتی فرا می‌خوانند: یکی به "طبیعت" بیرون از ما و دیگری "هویت" ما قبل استعمار ما.

اما من گمان می‌کنم اگر "بازگشت به طبیعت" یک معنای محصل داشته باشد، یافتن "طبیعت خود" است؛ یافتن اینکه خودمان کیستیم و چه چیزی ما را "ما" می‌کند. برای مثال، به یاد بیاورید مولانا را که می گفت "ای برادر تو همان اندیشه ای"، یعنی این "اندیشه"های ماست که "هویات" ما را می‌سازند. یا فیلسوفانی مثل جان لاک و درک پارفیت معتقدند که "حافظه" آدمیان "هویت" آنها را می‌سازد. اما جدا از این بحث های فلسفی من گمان می‌کنم سوال از "طبیعت" هر چیزی یک سوال روانشناختی هم می‌تواند باشد. سؤال از اینکه "طبیعت و سرشت ما چیست" علاوه بر بار فلسفی ای که دارد، به روان شناسی ما آدمیان نیز باز می‌گردد. اگر چنین چیزی صادق باشد، شاید بتوان گفت مهمترین کاری که هر فرد باید در حق خویش انجام دهد یافتن "طبیعت روان خود" است.

یکی از کارهای روان شناسانه ای که می‌تواند به یافتن طبیعت هر یک از ما کمک کند، توجه به آثار جورج جورجیوف، فیلسوف روسی قرن بیستم است(بالاخص کتاب "زندگی تنها زمانی حقیقی است که من خودم باشم"). جورجیوف معتقد بود عموم آدمیان از آنجا که خود را نشناخته‌اند به مرحله "آگاهی از خود" نرسیده اند؛ مثل کسانی که در خواب راه می‌روند. یعنی شاید راه بروند و نشانه‌ای از حیات در آنها دیده شود اما در حقیقت خوابند و غافل از خویشتن. به قول حافظ "بر او نمرده به فتوای من نماز کنید". کلادیو نارانجیو از روانپزشکان شهیر اهل شیلی در دانشگاه برکلی تحت تأثیر آموزه‌های جورجیوف تست شخصیت شناسی ای طراحی کرده است که به تست نه‌گانه اینیاگرام معروف است. با همه اعتراضات و نقدهایی که می‌توان به این تست داشت، به گمان من می‌تواند شروع خوبی برای پی بردن به "طبیعت" پنهان ما باشد. تا دیر نشده است به "طبیعت"تان بازگردید!

منبع: صفحه فیس بوک نویسنده