فلسفه نمادى هفت سین ۰

فلسفه نمادى هفت سین

عبدالکریم سروش: چون این سین سمبل است، بنده هم حق دارم به اندازه خودم مثل دیگران، این سمبل را معنا بکنم. اگر پسندیدید، شما هم بپذیرید؛ نپسندیدید هم سرگرمی است، چیزی ما می گوییم، شما هم گوش بدهید.این سین چطور است؟ سین یک حرف دندانه دار است، و همین دندانه ها در حقیقت همان ریشه و اصل ماجرا هستند.چرا هفت تا ب را کنار هم نگذاشتند، چرا هفت تا جیم را کنار هم نگذاشتند؟ خوب بالاخره حروف الفبا، حروف الفبا هستند و بر یکدیگر برتری ندارند.

تماشاى جان… ۰

تماشاى جان…

عبدالکریم سروش: مولانا جلال الدین بلخی در دیوان شمس غزل نیکویی دارد که هم بمناسبت فرا رسیدن بهار است و هم در آن سخن از تماشای جان می رود که در ادبیات عرفانی ما مفهوم فوق العاده مهم و فربه ایست. ابتدا ابیاتی از آن غزل مبارک را بخوانیم و بعد در باب تماشا کردنِ جان و یا همراه شدن برای رفتن به تماشاخانه ی جان با شما موضوع را ادامه دهیم.

کافه‌ها دست شهر را رو می‌کنند ۰

کافه‌ها دست شهر را رو می‌کنند

دو سال قبل بود که سوسن شریعتی از کشف تازه‌اش (استانبول) می‌گفت و چنان با شور و شعف صحبت می‌کرد که سرانجام راهی سفر شدم بلکه آنچه درباره‌اش شنیده بودم، را از نزدیک ببینم. توصیفی که از استانبول داشت؛ از فضاهای عمومی شهر، از کافه‌ها، از خیابانِ پررفت‌وآمدِ “استقلال” (و نسخه‌ای که برایمان پیچید: در این خیابان متوقف نشوید و وارد یکی از کوچه‌هایی که در طول خیابان قرار دارد و یا در انتهای آن است، بشوید و بدون نگرانی از پیداکردن مسیری برای بازگشت، در کوچه‌ پس‌کوچه‌ها قدم بزنید)، از “تپه پیرلوتی”، از شب‌های میدان سلطان احمد و… به اندازه آنچه در سفر نظاره و تجربه کردیم، زیبا بود و جای اندیشیدن داشت.

نامه به نسل آینده/ تلخیصی از کتاب آمیزش افقها ۰

نامه به نسل آینده/ تلخیصی از کتاب آمیزش افقها

داریوش شایگان: دریافته ام که تقارن تمدنهای جهانی جایگزین توالی پیشین آنها شده و تمام جابجایی های الگوهای معرفتی، تمام لایه های ذهن و شعور ( از عصر نوسنگی تا عصر انفورماتیک ) اینک حق شان را می طلبند. ساحتهای گوناگون وجود در کنارهم نشسته و از هم نشات گرفته و باهم تداخل کرده و بهم پیوسته اند.

اگر تروریست‌ها در کودکی کتاب می‌خواندند... ۱

اگر تروریست‌ها در کودکی کتاب می‌خواندند...

علی‌اصغر سیدآبادی: وقتی اولین تصویر از مظنونان انفجار بروکسل بر صفحه تلویزیون ظاهر شد، با خودم فکر کردم اگر آنان در کودکی شعر و داستان می‌خواندند و از رهگذر آشنایی با شخصیت‌ها و دنیاهای متفاوت و متنوع کتاب‌ها شناخت وسیع‌تر و عمیق‌تری نسبت به دیگران پیدا می‌کردند، آیا باز هم ذهنشان پذیرای تن‌دادن به چنین کارهایی بود؟

در قیافه و ظاهرشان هیچ چیز عجیبی که آنان را از دیگران متمایز کند، نبود. در فرودگاه های ین‌المللی روزانه تعداد زیادی شبیه به آنان را می‌توان دید که آزارشان به کسی نمی‌رسد.

به طبیعت‌مان برگردیم ۲

به طبیعت‌مان برگردیم

حسین دباغ: ژان-ژاک روسو، فیلسوف نامدار قرن هجدهم، شاید از اولین فیلسوفانی است که به داد طبیعت می‌رسد، ندا در می‌دهد و همگان را به "بازگشت به طبیعت" دعوت می‌کند. روسو بر این باور بود که آدمیان هر چقدر از زندگی "طبیعی" دور شوند و "مصنوعی" زندگی کنند "از خود بیگانه" خواهند شد. من هر وقت به این شعار روسو می‌اندیشم به یاد سخنرانی "بازگشت به خویشتن" شریعتی می‌افتم. شریعتی گمان می‌کرد مسلمانان روزگار او (و شاید روزگار ما) چندان استعمار زده‌اند که از طبیعت خویش فاصله گرفته و "از خود بیگانه" شده‌اند. بحقیقت، هر دوی این بزرگواران ما را به رجعتی فرا می‌خوانند: یکی به "طبیعت" بیرون از ما و دیگری "هویت" ما قبل استعمار ما.

“ما به جوشکار بیشتر نیاز داریم، یا به فیلسوف”؟ ۰

“ما به جوشکار بیشتر نیاز داریم، یا به فیلسوف”؟

مارتا نوسبام: امروز در آمریکا، فلسفه محبوب نیست. [مثلا] مارکو روبیو [کاندیدای حزب جمهوری‌خواه] با لحنی زشت می‌گوید: «ما به جوشکار بیشتر نیاز داریم، تا به فیلسوف». پت مک کروی؛ فرماندار کارولینای شمالی، فلسفه را رشته‌ای حاوی «مباحث بی‌ارزش» توصیف می‌کند که «برای مردم فرصت اشتغال زایی ایجاد نمی‌کند». مردم رشته‌های فنی- مهندسی را می‌پسندند، چرا که رشته‌های سودآوری هستند. هرچند به طور کلی همه رشته‌های علوم انسانی [امروزه به نوعی] تحقیر می‌شوند، اما نگرش منفی خاصی نسبت به فلسفه وجود دارد، شاید به این خاطر که فلسفه علاوه بر اینکه ظاهرا بی‌ارزش است، ویران‌گر نیز هست، و تهدیدی برای ارزش‌های سنتی محسوب می‌شود.

شجریان زمان را شکست داده است ۰

شجریان زمان را شکست داده است

عطاءاله مهاجرانی: خدایا مطربان را انگبین ده/برای ضرب دستی آهنین ده/جگر ها را ز نغمه آب دادند/زکوثرشان تو هم ماء معین ده(مولوی)

چه نسبتی در میان هنر هنرمندان و جان رنگین آنان وجود دارد؟ بدون شک جان رنگین مولانا جلال الدین بلخی از مثنوی و دیوان او جذاب تر و خوش آب و رنگ تر بوده است که ما جلوه ای از آن را در مثنوی می بینیم. آیا جان حافظ، غزل غزل های او نیست و یا خرد ناب و اندوه شاد خیام، گوهر رباعیات او نیست؟

بدرود هیلاری ۱

بدرود هیلاری

حسین دباغ: هیلاری وایتهال پاتنم (Hilary Putnam)، فیلسوف، ریاضی دان، منطق دان و معرفت شناس شهیر آمریکایی و استاد بازنشسته دانشگاه هاروارد، چند روز پیش از دنیا رفت. به تحقیق می توان او را یکی از مهمترین فیلسوفان تحلیلی معاصر دانست. نوام چامسکی، به عنوان یکی از مخالفان پاتنم، او را یکی از موثرترین فیلسوفان معاصر خطاب کرده است. سایه سنگین و حتی انقلابی نظریات و استدلال های او در زمینه ذهن و زبان بر تاریخ فلسفه تحلیلی معاصر دیگر فیلسوفان را وادار کرده است تا به نحوی له یا علیه مدعیات او اتحاذ موضع کنند.

امکان ملاقات با امام زمان در این دنیا ۱

امکان ملاقات با امام زمان در این دنیا

به گزارش دین‌آنلاین، در عقاید شیعه امامی غیبت امام زمان در دو دوره صغری و کبری محقق شد و حضرت مهدی در زمانی نامشخص و طولانی پس از رخ دادن و به وقوع پیوستن برخی علایم حتمی و غیرحتمی، ظهور خواهد کرد. اما ادعاهایی درباره اینکه ظهور امام دوازدهم شیعیان در دو مرحله صغری و کبری به وقوع می‌پیوندد وجود دارد. آقایان سیدحسن ابطحی، مکارم شیرازی، حسن زاده آملی در یکسو و پناهیان و رسایی و مصلحی از سوی دیگر مدعی به وقوع پیوستن ظهور صغری بوده‌اند. بخشی از دیدگاه‌های ایشان در گزارش زیر آمده است:   

زندگینامۀ پر رمز و راز ابوبکر البغدادی ۰

زندگینامۀ پر رمز و راز ابوبکر البغدادی

ویلیام مکانتس: داعش و رهبر آن، ابوبکر بغدادی از واژه‌هایی بود که بیشتر از هر نامی و واژه‌ای در سال گذشته در فضای مجازی رد و بدل شد و در موتورهای جست‌وجوگر جا گرفت. اما بغدادی کیست؟ از کجا آمده چگونه توانسته اینگونه جهان را با نام خود به رعب و وحشت اندازد. در اینجا مروری داریم بر زندگی مخوف‌ترین رهبر یک گروه تروریستی در جهان.

هرمنوتیک قرآن؛ نخستین گام‌ها در تفسیر قرآن ۰

هرمنوتیک قرآن؛ نخستین گام‌ها در تفسیر قرآن

محمد مجتهد شبستری براساس تحدی های هرمنوتیک جدید این پرسش را مطرح می کند که آیا با این اعتقاد مشهور در میان مسلمانان که متن، الفاظ و معانی قرآن به همین شکل موجودش کاملا از طرف خدا آمده است، چه مقدار می شود وارد تفسیر شد و تفسیرهای قدما چه نوع تفسیری بوده و تا چه مقدار قابل قبول است؟ اما علیرضا قائمی نیا معتقد است عده ای تلقی وحیانی از دانش ها و فلسفه های جدید دارند و از آن سو وحی را کاملا نقد می کنند. او بر فعالیت انتقادی دو طرفه،‌که یک پا در سنت دارد و یک پا در مباحث جدید، تاکید می کند.

انتقاد جوادی آملی به بگیر و ببند گشت ارشاد ۰

انتقاد جوادی آملی به بگیر و ببند گشت ارشاد

به گزارش دین‌آنلاین، درباره نحوه برخورد با آنچه بدحجابی در جامعه اسلامی تلقی می‌شود نظرات متفاوتی از سوی شخصیت‌ها و علما مطرخ شده است. آنچه در این میان شنیدنی و خواندنی‌تر از برخی نظرات دیده می‌شود انتقاد بسیاری از علما و شخصیت‌ها از برخورد تند به این نوع از مسائل است. جالب اینکه حتی خود رهبر انقلاب نیز چندین بار به این مسئله اشاره کرده‌اند و خواستار برخوردی اخلاقی‌تر و رئوفانه‌تر شده‌اند. با وجود این، آنچه از نحوه برخورد با این موضوعات گزارش می‌شود همچنان حاکی از نوعی خشونت‌ورزی در باره این دست مسائل است.

تفسیری متفاوت از آیه مربوط به زدن زنان در کتاب چاپ آکسفورد ۰

تفسیری متفاوت از آیه مربوط به زدن زنان در کتاب چاپ آکسفورد

عایشه چودری در کتاب "خشونت خانوادگی و سنت اسلامی"(انتشارات دانشگاه آکسفورد 2013) تفاسیر مختلفی را که در طول تاریخ از آیۀ معروف قرآن دربارۀ تنبیه بدنی زن توسط شوهر، یعنی آیۀ 34 سورۀ نساء[1] نوشته شده‌ ارائه می‌دهد. چودری به تنوّعِ تفاسیر موجود از این آیه نگاهی جامع‌نگرانه دارد و دلیل این گوناگونی و تنوّع را تفاوت کیهان‌شناسی افراد می‌داند. او می‌گوید تفاسیری که تا پیش از قرن بیستم نگاشته شده‌اند، عمدتاً مبتنی بر کیهان‌شناسی مردسالاری بوده و در آن دوران کتک زدن زن روشی ضروری برای مطیع ساختن همسران سرکش تلقّی می‌شده‌ است. هرچند در بین علمایِ تفسیر عدّه‌ای نیز بوده‌اند که تفاسیر خود را با سیرۀ عملی پیامبر اسلام که می‌فرمود: «بهترین شما کسانی‌اند که دست روی دیگری بلند نمی‌کنند» تطبیق می‌دادند.

بعد از این بخش، چودری به تفاسیر جدیدتر یعنی تفاسیر قرن بیستم و بیست و یکم می‌پردازد و می‌گوید این تفاسیر با تفاسیر پیشین متفاوت هستند و علّت آن بروز تحوّلاتی در جهان اسلام است. در این دوره یک کیهان‌شناسی جدید تساوی‌خواه پا به عرصۀ وجود گذاشت. این جهان‌بینی جدید معتقد است که زنان و مردان هر دو به‌یکسان به خدا و کلام خدا دسترسی دارند و مردان واسطۀ میان زنان و خدا نیستند.

در این بخش چودری تفاسیر را بر اساس مکاتب فکری (سنت‌گرا، نوسنت‌گرا، ترقّی‌خواه و اصلاح‌طلب) دسته‌بندی و تحلیل می‌کند. وی‌ می‌گوید این چهار مکتب همه دارای مشکلاتی هستند، چراکه آشتی دادن دو کیهان‌شناسی مخالف امری غیرممکن است.

سایۀ نارونی تا ابدیت جاریست ۰

سایۀ نارونی تا ابدیت جاریست

سروش دباغ: دوستان نشریۀ "اندیشه پویا" از من خواسته‌اند ماندگارترین و تاثیرگذارترین سکانس‌های فیلم‌هایی را که تاکنون دیده‌ام، ذکر کنم و چرایی آن را تبیین کنم. برای اینکه دایرۀ انتخاب محدودتر باشد، عجالتا فیلم‌های ایرانی را کنار گذاشتم و جست‌وجو را بر فیلم‌های غیر ایرانی متمرکز کردم. سه۳ سکانس از سه فیلم را انتخاب کرده و در سطور ذیل دربارۀ آن‌ها و چرایی انتخاب‌شان می‌نویسم