به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ دومین همایش قرآن و معرفت شناسی صبح امروز به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در دانشکده ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.

در آخرین بخش از این همایش میزگردی با عنوان «معرفت وحیانی» با حضور حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا و عبدالله نصری برگزار شد. در این همایش قرار بود این دو اندیشمند با یکدیگر به بحث و گفتگو بپردازند اما در نیمه های بحث به دلیل ناهماهنگی در طرح مباحث، بحث این میزگرد نیمه کاره ماند.

قائمی نیا در چندین بخش از این میزگرد به نصری تذکر داد که مباحثش را در حیطه معرفت وحیانی مطرح کند، نصری هم در پاسخ گفت: طرح این مبحث احتیاج به زمان طولانی و چند جلسه بحث و گفتگو دارد. سرانجام پس از بحث میان این دو اندیشمند این میزگرد به نتیجه نرسید.

قائمی نیا در ابتدای بحثش گفت: اساس تحلیل ها در معارف اسلامی به نگاه ما به وحی بستگی دارد، درباره وحی دیدگاه های متفاوتی وجود دارد ولی یک امر مشترک بین تمامی این دیدگاه ها پدیده تاریخیت است. بر اساس این پدیده پیامبر به عنوان یک فرد تاریخی مطرح می شود. آنها قصد دارند این تاریخیت را در کلام الهی هم تسری دهند.

وی افزود: ما می توانیم دیدگاه هایی که درباره وحی وجود دارد را به دو دسته تقسیم کنیم؛ دسته اول دیدگاه هایی که وحی را یک قرائت نبوی از جهان می دانند. بر اساس این دیدگاه ها پیامبر تجربه خود را از جهان مطرح می کند. اما در دیدگاه دسته دوم وحی استعاره ای از خواب و رویا و زبان وحی یک زبان نمادین است. در واقع تلقی آنها از وحی نوعی رویاست.

قائمی نیا قرار بود در بخش دیگری از صحبت هایش انتقادات خود را به این دو دیدگاه مطرح کند که به دلایلی که در بالا ذکر شد چنین فرصتی برای او فراهم نشد اما نصری در سخنان خود بیشتر به آرا فیلسوفان اسلامی درباره معرفت شناسی پرداخت.

وی گفت: از اندیشمندان داخلی عبدالکریم سروش و مجتهد شبستری و از اندیشمندان خارجی حامد ابوزید نظریه تجربه معنوی و رویاهای رسولانه را مطرح کرده اند. رسولی که سروش از آن حرف می زند با رسولی که خدا معرفی می کند ارتباط ندارد و فقط نوعی اشتراک لفظی است. توجه به معرفت شناسی در فلسفه غرب بسیار اهمیت دارد. اما فیلسوفان اسلامی به این مباحث نپرداختند. یکی از فیلسوفان بزرگ مسلمان که بحث معرفت را در محور مباحث خود قرار داد، مرحوم مطهری است، ایشان در لابلای بحث های خود  به نسبت عقل با تقوا هم اشاره کردند.

نصری افزود: البته علامه جعفری هم درباره مباحث معرفت شناسی بحث کردند ولی به طور کلی به جز علامه طباطبایی، آیت الله جوادی آملی، شهید مطهری و علامه جعفری  فرد دیگری به مباحث معرفت شناسی نپرداخته است. حالا کار ما این است که بررسی کنیم آیا معرفت شناسی فلسفه این افراد با معرفت شناسی قرآنی آنها نسبت دارد یا نه و دیگر اینکه آیا فهم این اندیشمندان از آیات قرآن یکی است یا با یکدیگر اختلاف دارد.

این استاد دانشگاه، سخنرانی خود را با طرح چند سوال تمام کرد. سوالات او عبارت است از اینکه آیا فهم قرآن روی فلسفه اثر می گذارد یا بالعکس؟ چرا که هر فلسفه ای در یک فضای فکری و فرهنگی رشد می کند. سوال دیگری که مطرح می شود  این است که فیلسوفان ما چرا از محتوای آثار یونانی استفاده کردند ولی فرهنگ قرآنی روی آنها تاثیر نگذاشت؟

این مراسم علیرغم وجود سوالات متعددی از سخنرانان بدون پرسش و پاسخ به اتمام رسید.

منبع: فرهنگ امروز